کنتاکتورها به دلایل متعددی در طی دوران استفاده دچار نواقصی از جمله ایجاد سر و صدا می‌شوند. از دلایل ایجاد این سر و صداها؛ استفاده طولانی مدت و فرسودگی دستگاه است. گاهی نیز بروز اشکالات مکانیکی در تجهیزات داخلی دستگاه عامل ایجاد سرو صدای زیاد کنتاکتور است. برای رفع صدای کنتاکتور لازم است که عامل اصلی بروز این مشکل شناسایی شود. پیش از اقدام برای شناسایی عامل اصلی این اختلال؛ خوب است که کنتاکتور به صورت دوره‌ای مورد بررسی و بازبینی‌های فنی قرار گرفته و عملکرد قسمت‌های مختلف داخلی آن بررسی و آزمایش شود. لازم به ذکر است که این کار بایستی به یک کارشناس فنی تجهیزات برقی که در این خصوص از مهارت کافی برخوردار است سپرده شود. در مقاله کوتاه پیش‌رو تلاش می‌کنیم راه‌ها و روش‌های رفع صدای کنتاکتور یا حذف نویز از کنتاکتور را بررسی نماییم.
علت صدای کنتاکتور
اغلب صداها، لرزش‌ها و نویزهای ایجاد شده در کنتاکتور، در اثر جابجایی بوبین از جای اصلی خود ایجاد می‌شود. به گونه‌ای‌که اگر میزان نیروی کششی کنتاکتور از میزان نیروی مقاومت فنرهای آن بیشتر باشد هسته کنتاکتور جذب می‌شود و گاهی برعکس میزان نیروی کششی از نیروی مقاومت فنرها کمتر می‌شود که در این حالت هسته آزاد می‌شود. این اتفاقات و اختلالات کارکردی در نهایت باعث ایجاد نویز در کنتاکتور مثل کنتاکتور اشنایدر می‌گردد.
رفع نویز و صدای کنتاکتور
1- یکی از دلایل ایجاد صدا در کنتاکتور؛ بسته نشدن مدار هسته است. برای رفع این مشکل به منظور قطع و رفع صدای کنتاکتور لازم است که اقدام به پاک‌سازی خط سیر هسته و تمیز کردن قطب‌ها نمود.
2- اگر ایجاد سر و صدا در کنتاکتور ناشی از محل اشتباه قرارگیری حلقه اتصال کوتاه باشد؛ لازم است که هسته را از کنتاکتور خارج کرده و با بررسی و بازبینی آن؛ اقدام به جای‌گذاری صحیح آن در محل خود نمود.
3- در صورتی که عامل سر و صدا و نویز موجود در کنتاکتور به دلیل جریان‌های هرزگرد بوبین باشد؛ برای رفع این مشکل بایستی از یک دیود هرزگرد در مدار بهره گرفت. استفاده از این دیود نهایتا باعث رفع صدای کنتاکتور می‌گردد.
4- اگر عامل ایجاد سر و صدا در کنتاکتور به دلیل استفاده همزمان از تیغه‌های باز و بسته در مدار باشد؛ باید برای رفع این اختلال ایجاد شده و حذف نویز از کنتاکتور به این صورت اقدام کرد که از دو تیغه در یک مسیر ثابت استفاده نشود؛ در این صورت سر و صدای اضافی کنتاکتور که ناشی از بسته شدن تیغه‌های باز و باز شدن تیغه‌های بسته در یک زمان و به صورت همسان در اثر تحریک کنتاکتور است قطع می‌گردد.
5- برای رفع سر و صدایی که در اثر وجود فرمان قطعی در مدار یا پایین بودن ولتاژ تغذیه ایجاد شده است؛ لازم است که به مجموعه عملیات ذیل اقدام کرد تا مشکل سر و صدای کنتاکتور برطرف شود:
5-1 – بررسی فیوز مدار و سیم‌های رابط
5-2- تعویض فیوز یا سیم‌ها به علت غیر قابل تعمیر بودن
5-3- استفاده از یک بوبین با ولتاژ مناسب‌تر
6- اگر مشکل سر و صدا به دلیل عدم توانایی کنتاکت‌های کمکی برای بسته نگه داشتن مدار باشد؛ باید اقدام به تمیز کردن و پاک‌سازی تیغه‌های کمکی کرد.
7- اگر مشکل سر و صدای کنتاکتور به دلیل بسته نشدن هسته و در نتیجه آن ایجاد فاصله هوایی است که نهایتا باعث داغی و سوختن بوبین کنتاکتور می‌گردد؛ لازم است که مسیر قطب‌ها را با بنزین تمیز کرده و بوبین را تعویض کرد.
8- ممکن است مشکل ایجاد سر و صدا در کنتاکتور به دنبال جوش خوردن قطعات کنتاکتور به هم باشد؛ در این حالت این مشکل مانع از قطع شدن کنتاکتور می‌گردد و باعث بروز سر و صدای اضافی در آن می‌شود. در این حالت برای رفع صدای کنتاکتور لازم است که کنتاکتور باز شده و کنتاکت‌ها پاک‌سازی و تمیز شوند.
کلام پایانی
برای رفع سر و صدا یا حذف نویز از کنتاکتور که با مروز زمان و در اثر استفاده زیاد از آن پدید می‌آید؛ بایستی ابتدا در قدم اول عامل اصلی ایجاد این اختلال؛ شناسایی شود و سپس اقدام به رفع صحیح این عامل کرد. در نهایت با رفع عوامل یا علت‌های پدید آورنده این اختلال؛ مشکل به صورت خودکار برطرف می‌گردد. در پایان لازم است خاطر نشان کنیم که برای بررسی مشکلات ایجاد شده در کنتاکتور و رفع آن‌ها باید حتما از یک کارشناس فنی مهارت دیده در حوزه تجهیزات برقی بهره گرفت.
