انواع سافت استارتر
سافت استارتر اشنایدر یا همان راه‌انداز نرم، یکی از مطرح‌ترین برندهای سافت استارتر موجود در بازار کشور است. شرکت فرانسوی اشنایدر، تنوع بسیار بالایی از انواع سافت استارتر آنالوگ و دیجیتال و سه‌فاز و تک‌فاز، را در محصولات خود دارد. برق لئو دارای نمایندگی رسمی اشنایدر الکتریک است که تمام محصولات اشنایدر را به مشتریان عرضه میکند. سافت استارتر قطعه‌ای مهم در آسیب نرسیدن به موتور و کوپلینگ‌های مکانیکی در هنگام راه‌اندازی است و به‌همین خاطر کارکرد صحیح آن اهمیت زیادی دارد.
سافت استارتر اشنایدر دارای کاربری بسیار ساده، کامپکت اما بسیار قدرتمند و البته قابل برنامه‌ریزی برای کنترل عملکردهایی نظیر گشتاور است. این دستگاه‌ها برای ارتباط با اتوماسیون‌ها و سیستم‌های مانیتورینگ، بهینه شده‌اند. سافت استارترهای اشنایدر در رنج کاری ۳۷/۰ کیلووات ۳ آمپر تا۹۰۰ کیلووات ۱۲۰۰ آمپر تولید می‌شوند و به این ترتیب در صنایع مختلف قابل استفاده هستند. به‌طور کلی انواع سافت استارتر اشنایدر در سه کلاس ATS01، ATS22 و ATS48 تولید می‌شوند.
⭐️ جهت مشاهده محصولات اتوماسیون، روی دکمه کلیک کنید. ⬅️⬅️⬅️⬅️⬅️⬅️
سافت استارتر چیست
کارخانه‌ها و خطوط تولیدی که شبانه‌روز به فعالیت‌های صنعتی می‌پردازند، به انواع موتورها برای ایجاد پتانسیل موردنظر نیاز دارند که یکی از آنها موتور القایی است. این موتور از اجزای مختلفی تشکیل شده که یکی از آنها در زمره قطعات حفاظتی است و از آن به نام «سافت استارتر اشنایدر یا راه‌انداز نرم» یاد می‌شود. زمانی که موتور القایی به کار می‌افتد، وجود یک سافت استارتر در آن باعث می‌شود قدرت گشتاوری موتور کاهش پیدا کند و در هنگام حرکت به بدنه آن آسیبی نرسد.
سافت استارتر در یک مسیر مستقیم و در میان منبع تغذیه و موتور اصلی قرار گرفته و به کمک فناوری وضعیت جامد، قادر است که چرخش موتور و ولتاژ دریافتی آن را کنترل کند.
در حالت نظری می‌توان سافت استارتر را در یک مثلث موتوری میان منبع و بدنه موتور استفاده کرد. هر راه‌انداز نرم توانایی توقف نرم دارد که همان روند کاهش گشتاور را نیز تحت کنترل درمی‌آورد. در مشخصات فنی راه‌اندازهای نرم چنین آمده است که در ۳۰ ثانیه قادر هستند ۱۰ بار قدرت گشتاوری را کاهش دهند و عملیات protect کردن را از موتور اصلی انجام دهند. باید به این نکته توجه نمود که در نیم دقیقه یک توقف نرم با راه‌اندازی نرم برابر است که سبب می‌شود هر توقف و راه‌اندازی، به‌اندازه دو بار حالت standby محسوب شود. یک نوع راه‌اندازهای نرم که به سافت استارتر حلقه بسته شهرت دارد، می‌تواند در زمان اضافه ولتاژ خطرناک یا قطع جریان تغذیه‌ای، از موتور القایی ماشین صنعتی حفاظت نماید. گروهی از سافت استارترها نیز کنارگذار داخلی دارند.
سافت استارتر تک فاز اشنایدر
چنان‌چه موتور شما تک‌فاز است و در محدوده‌ی ولتاژ ۱۱۰ تا ۲۳۰ ولت کار میکند، برای کنترل دور راه‌اندازی موتور بایستی‌که از سافت استارتر تک‌فاز اشنایدر استفاده کنید. سافت استارتر آنالوک کلاس ۰۱ اشنایدر برای موتورهای تک فاز و سه فاز تولید می‌شوند؛ در واقع تنها در سافت استارت‌های ATS01 می‌توان گزینه‌های تک‌فاز را یافت. این سافت استارتر آنالوگ برای گشتاورهای پایین و کاربری‌های سبک است که معمولا برای راه اندازی موتورهای آسنکرون مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ATS ۰۱ از وضعیت‌هایی چون شک مکانیکی جلوگیری میکند و دوام بیشتر موتور و قطعات را در پی دارد. این راه انداز، گشتاور و پیک جریان را محدود می‌سازد و در نتیجه دستگاه، دیگر به راه اندازهایی با گشتاور بالا نیاز ندارد. ATS ۰۱ ساده و کم‌حجم بوده و به راحتی نصب می‌گردد. حتی می‌توان آن را به پهلو هم قرار داد. این دستگاه کاملا مطابق با استاندارهای بالا تولید شده است. همان‌طور که گفتیم انواع سافت استارتر اشنایدر با مشخصات مختلف تولید می‌شوند که برای تهیه‌ی سافت استارتر مناسب، باید به توان موتور و ولتاژ کاری شبکه دقت کنیم. مشخصات فنی انواع سافت استارتر ATS ۰۱ به شرح زیر است:
• رله بای پاس داخلی
• مناسب برای رنج توان موتور از ۳۷/۰ تا ۵/۷
• قابلیت کار با موتور تک‌فاز از ۱۱۰ تا ۲۳۰ ولت در فرکانس ۵۰ و ۶۰ هرتزی
• در حالت سه‌فاز نیز قابلیت اتصال به موتورهای ۲۰۰ تا ۴۴۰ ولتی
• کنترل فاز منبع تغذیه برای محدودسازی گشتاور راه‌انداز
• امکان تنظیم زمان راه‌اندازی و زمان کاهش سرعت موتور
• گشتاور قابل تنظیم
⚡⚡برای خرید کلید اتوماتیک اشنایدر با کیفیت روی آن کلیک کنید.⚡⚡
سافت استارتر سه فاز اشنایدر
کاربرد عمده‌ی اینورترها و سافت استارترها در موتورهای با توان و ظرفیت بالا است. سافت استارترهای سری ۲۲ و ۴۸ اشنایدر به‌همین منظور و برای موتورهای سه‌فاز، ساخته شده‌اند. البته همان‌طور که در معرفی سافت استارتر ATS01 نیز توضیح دادیم، این سافت استارترها نیز دارای مدل‌های سه فاز هستند و بنابراین اشنایدر سافت استارتر آنالوگ نیز برای موتورهای سه‌فاز دارد و به این ترتیب پاسخگوی تمامی نیازها خواهد بود.
سافت استارتر کلاس ATS ۲۲ است که یک راه‌انداز نرم و دیجیتال توان متوسط است. همچنین انتخاب مناسب و مقرون به صرفه‌ای برای پشتیبانی، کاهش در هزینه‌های نصب، بهینه سازی، راه اندازی محصول وغیره است. از طرف دیگر کنترل سه فاز از سیم پیچ موتور منجر بالا رفتن کارایی در وضعیت آن می‌گردد. مشخصات فنی سافت استارتر ATS ۲۲ به شرح زیر است:
• رنج توانی این سافت استارترها بین ۴ تا ۴۰۰ kw است.
• از بای پاس داخلی برای کنترل راه‌انداز و توقف موتور قفس سنجابی برخوردار است. البته این کار باعث از کنترل ولتاژ و گشتاور صورت می‌گیرد.
• ولتاژ تغذیه سه فاز ۲۳۰ تا ۴۴۰ ولت
• قابلیت برنامه‌ریزی از طریق نرم‌افزار و انتقال تنظیمات از طریق کابل و یا بلوتوث
یکی دیگر از انواع سافت استارتر اشنایدر، نوع ATS ۴۸ است. این نوع استارتر همراه با TCS و مناسب برای توان بالا و کاربرد پیشرفته عرضه می‌شود. سافت استارترهای کلاس ۴۸ اشنایدر دیجیتالی و سه‌فاز هستند. این مدل نسبت به مدل‌های قبلی از قابلیت‌های منحصربه‌فردتری برخوردار است. مشخصات فنی راه‌انداز نرم اشنایدر ATS ۴۸ به شرح زیر است:
• کاهش فشارهای مکانیکی و هیدرولیکی
• کاهش فشار بروی سیستم توزیع الکتریکی
• محدود کردن انرژی تلف شده و افزایش دمای سیستم
• ولتاژ تغذیه ۲۳۰ تا ۴۴۰ ولت
• قدرت موتور ۴ تا ۹۰۰ kw
• امکان راه اندازی ضربه‌ای برای بارهای سنگین
راه‌اندازی سافت استارتر
چگونگی راه‌اندازی برای انواع سافت استارترها، یک مؤلفه تقسیم‌کننده است. هر راه‌انداز نرم به ۵ روش شروع به کار میکند از جمله: مقاومت اولیه که ابتدایی‌ترین روش شروع به کار سافت استارتر است و طراحی به آن به اوایل قرن ۲۰ بازمی‌گردد. فازهای موتوری در این نمونه هر یک به مقاومتی احتیاج دارد تا در مسیر جریان برق قرار بگیرد و ولتاژ نامی ورودی به موتور را کنترل کند.
به علت ایجاد حالت استندبای در موتور، این مقاومت باعث افت ولتاژ خواهد شد. روش کمپانساتور یا اتو ترانسفورماتور که بهترین نوع راه‌اندازی سافت استارتری هستند و کاربرد آنها در صورتی مفید واقع خواهد شد که لازم باشد ولتاژ لحظه‌ای حالت استندبای موتور، کاهش یابد. این روش برای کاهش ولتاژ اضافی از ترانسفورماتور به‌جای مقاومت استفاده میکند. اعمال ولتاژ اصلی در حالت‌های مختلف ۵۰.۶۵ و ۸۵ درصدی به موتور انجام خواهد شد.
شیوه سیم‌پیچی چند قسمتی
در این روش همان گونه که از نامش پیداست، سیم‌پیچ‌های موتوری دارای چند قسمت خواهند شد که هرکدام از آنها سرعت گشتاوری را در میزان معینی برنامه‌ریزی خواهد کرد. برای ایجاد حالت استندبای به این شیوه، موتور باید در وضعیت step by step قرار بگیرد تا در هر بخش، میزانی از ولتاژ منتشر شود و بتواند سبب افزایش گشتاور و جریان موتور گردد.
روش چهارم روش ستاره مثلث بوده که در موتورهای قوی برای کاهش جریان استفاده می‌شود. در این شیوه، حالت استندبای موتور به شکل ستاره است اما هنگامی به گشتاوری موردنظر خود رسید، به شکل مثلث درمی‌آید. آخرین شیوه استندبای، الکتریکی است که سافت استارترهای اشنایدری به همین شیوه ساخته شده‌اند. این روش آخرین مدل شروع به کار است و پایه سازه‌ای آنها برگرفته از آی‌جی‌بی‌تی و دیود خواهد بود. در روش الکتریکی، بازتاب‌های متعددی از موتور دریافت می‌شود که قادر است سرعت گشتاوری موتور را در حد متناسب نگه دارد تا مادامی که به بهترین حرکت گشتاوری و مناسب‌ترین شتاب برسد.
مدل‌های کنترلی سافت استارتر
نمونه‌های کنترلی سافت استارترها نیز به ۵ دسته تقسیم می‌شوند که توضیح آنها به شرح ذیل است:
درصورتی‌که جریان الکتریکی به حالت شیب به موتور القا شود و بازتابی از جریان و ولتاژ دریافت نکند، گفته می‌شود که از روش کنترل شیب ولتاژی استفاده شده است. برنامه‌ریزی و تنظیم پارامتری در این روش کنترل شیب به‌راحتی انجام خواهد شد. کنترل ولتاژ و جریان موتور در بیشترین حد ممکن را شیوه کنترل حد جریان می‌نامند.
برنامه‌ریزی راحت و تنظیم پارامتری در این شیوه نیز مشاهده می‌شود. بهترین روش کنترلی در سافت استارترها، شیوه کنترل پمپ است. روش چهارم کنترل مربوط به قدرت گشتاوری موتور می‌باشد که در سه وضعیت ثابت، خطی و مربعی، سرعت به حدنصاب می‌رسد. این سه وضعیت ۴ حالت کنترلی به دست می‌دهند که عبارت‌اند از:
بار با مجذور گشتاوری در دو حالت راه‌اندازی بیشتر و سرعت خطی (مستقیم) و بار با گشتاور ایستا که منحنی سرعت آن به شکل S خواهد بود و درنهایت بار با بیشترین حالت گشتاوری راه‌اندازی خواهد شد. روش پایانی کنترل که به کنترل شیب جریان گفته می‌شود، در سه حالت مقادیر آغازین، پایانی و تایم راه‌اندازی، ماکزیمم جریان تنظیم خواهد شد.
ساختمان داخلی سافت استارتر
به لحاظ نوع سازه داخلی، سافت استارترها به دودسته تقسیم می‌شوند: دو فاز و سه‌فاز کنترل. در سافت استارتر دو فاز کنترلی، کنترل بر روی دو فاز از الکتروموتور است و به دلیل عدم وجود فاز نیمه‌هادی، فاز دوم مستقیماً به الکتروموتور متصل خواهد شد. باتوجه‌به این مسئله رعایت این نکته ضروری است که در سامانه ورودی این الکتروموتور حتماً یک کنتاکتور قرار بگیرد.
بالطبع قدرت گشتاوری این سافت استارتر در زمان راه‌اندازی موتور، کمتر از حالت سه‌فاز خواهد بود. کاربری‌های سبکی مانند پمپ و فن می‌توانند از سافت استارتر دوفازی استفاده کنند. در حالت سه‌فاز، طبعاً کنترل بر روی سه‌فاز الکتروموتور انجام می‌شود. پیشرفته‌ترین حالت کنترلی و انواع حفاظت و ایجاد ایمنی متعلق به این راه‌انداز نرم خواهد بود.
اتصالات سافت استارتر
نمونه‌های اتصالی راه‌اندازهای نرم در دو حالت داخلی و خطی قرار می‌گیرند. طراحی حالت خطی سافت استارترها به این صورت است که نیمه‌هادی‌ها در مسیر آمپراژ منبع تغذیه قرار خواهند گرفت و نوع اتصال به یک جریان خطی تبدیل می‌شود. در توضیح فنی حالت داخلی و دلتای سافت استارترها باید گفت که مکان قرارگرفتن المان‌های نیمه‌هادی در داخل مثلث الکتروموتوری خواهد بود.
این نحوه چینش نیمه‌هادی‌ها در داخل مثل سبب می‌شود جریانی که میزان آن از جریان خطی کمتر است، بتواند از موتور عبور کند. فایده استفاده کردن از چنین روشی، می‌توان با انتخاب سافت استارترهای کوچک‌تر از میزان هزینه‌های بیهوده کم کرد؛ علاوه‌برآن برای اتصال جریان می‌توان از کابل‌های کوتاه‌تر استفاده کرد چرا که جریان موتور مستقیماً از کابل‌های آن گرفته خواهد شد.
برندهای عرضه‌کننده سافت استارتر
برندهای مطرحی در قاره اروپا و بخشی از آسیای شرقی مانند کشور ژاپن به تولید سافت استارتر پرداخته‌اند. خوشنام‌ترین برندهای تولیدکننده سافت استارتر عبارت‌اند از: زیمنس، اشنایدر، دانفوس، اماترون، سنترنو ایتالیایی و سانیو. سافت استارتری که توسط اشنایدر به بازار فنی عرضه شده، آلتی استارت ۲۲ نام دارد که محصول کشور فرانسه است. توان این سافت استارتر ۵/۵ تا ۴۰۰ کیلووات بوده و در حالت سه‌فاز طراحی شده که می‌تواند برای صنایع سنگین و سبکی مانند فن، پمپ، کمپرسور، نوار نقاله و مواردی ازاین‌دست به کار رود.
محصولات این برند فرانسوی در ایران بسیار شهرت دارد و رایج‌ترین تجهیزاتی که به فروش می‌رساند، اینورترهای اشنایدری خواهد بود که هم آنها و هم سافت استارترها ۱۲ ماه گارانتی ضمانت کالا دارند.
یکی دیگر از برندهایی که در ایران شناخته شده، برند زیمنس است که نمایندگی اصلی در شهر مونیخ آلمان قرار دارد. تولیدات سافت استارتر این شرکت عمدتاً در حالت ستاره مثلثی است و برای راه‌اندازی الکتروموتورهای این برند به کار می‌رود.
ممنون از اینکه ما را تا پایان مقاله «انواع سافت استارتر» همراهی نمودید. برق لئو با آغوشی باز پذیرای نظرات و سؤالات شماست؛ برای ما کامنت بگذارید یا با شماره‌های درج شده در وبسایت با ما تماس بگیرید.
نوشته شده در تاریخ 1401/10/17
