تفاوت درایو و سافت استارتر
درایو و سافت استارتر هر دو جز تجهیزات پرکاربرد در حوزه برق صنعتی محسوب میشوند که در زمان راه اندازی الکتروموتورها به کرات مورد استفاده قرار میگیرند. لازم به ذکر است که در استفاده از سافت استارترها؛ پارامترهای کنترلی زیادی وجود ندارد به گونهای که میتوان با آن الکتروموتور مورد نظر را؛ به صورت نرم راه اندازی کرد. ولی در درایوها؛ پارامترهای متعددی همچون کنترل گشتاور موتور، کنترل دور موتور، تغییر جهت موتور، راه اندازی موتور سه فاز با برق تک فاز و بسیاری از پارامترهای کاربردی دیگر وجود دارد که در سافت استارترها موجود نیست؛ از همین حیث قیمت درایو نسبت به سافت استارتر بالاتر است. لازم به ذکر است که اهمیت این تفاوت هنگامی مشخص میشود که در زمان راه اندازی یک الکتروموتور با چالش انتخاب مواجه شوید. با توجه به تفاوتهای موجود؛ برای یک انتخاب کاربردی و به صرفه؛ بایستی در نظر داشته باشید که در راه اندازیهای ساده که نیازی به تغییر دور، جهت یا قدرت موتور وجود ندارد؛ سافت استارتر گزینه مطلوبی محسوب میشود. در مقابل در صورتیکه شرایط کارکرد الکتروموتور متغیر باشد؛ استفاده از درایو به جهت کنترل و تسلط بیشتر بر اوضاع؛ مطلوبتر است. در مقاله پیشرو قصد داریم به بررسی تفاوت درایو و سافت استارتر بپردازیم تا شما خوانندگان و کاربران گرامی بتوانید در زمان نیاز؛ انتخاب اصلحتری با توجه به شرایط پیش روی خود داشته باشید.
درایو یا اینورتر چیست؟
درایو به معنای راهانداز و اینورتر به مفهوم مبدل است. بایستی توجه داشت که این علت نامگذاری به دلیل نوع یا نحوه ساختار و عملکرد این مدل از تجهیزات صنعتی است. از عمده تفاوت درایو و سافت استارتر میتوان به این موضوع توجه داشت که درایوها اغلب تجهیزات پیشرفتهتری نسبت به سافت استارترها هستند؛ از این جهت که در راه اندازی الکترموتورها به جای ولتاژ از فرکانس استفاده میکنند. ضمنا قادر هستند که در ساختار خود نسبت به سافت استارترها بیشتر از فناوری مربوط به میکرو الکترونیکها بهره بگیرند. درایوها میتوانند در هر دو مصارف تک فاز و سه فاز عملکرد مناسب خود را داشته باشند و اغلب دارای بازه توانی ۴۵۰-۰.۱ کیلووات و یا بیشتر هستند. لازم به ذکر است که با استفاده از یک درایو هم میتوان راه اندازی نرم انجام داد و هم امکان ذخیره انرژی، کنترل شتاب و گشتاور، ایجاد حرکت روان، تنظیم سرعت و تنظیم فرکانس را به خوبی تحت کنترل داشت.
سافت استارتر چیست؟
سافت استارتر در مفهوم لغوی به معنای راهانداز نرم است؛ از اینرو در معنای عملکردی خود نیز وظیفه راه اندازی نرم الکتروموتورها را بر عهده دارد. این راه اندازی نرم از آسیب و استهلاکهای مکانیکی میکاهد؛ زیرا جریان مورد استفاده کاهش یافته و موتور هم با ضربه روشن نمیشود و از آسیب سایر لوازم برقی موجود در مدار کاسته خواهد شد. از دیگر تبعات مثبت این موضوع با کاهش میزان جریانکشی؛ میتوان به کاهش مصرف برق و در نتیجه کاهش میزان هزینه قبض پرداختی ناشی از مصرف اشاره کرد. موارد ذکر شده را به عنوان فاکتورهای مهم در تفاوت درایو و سافت استارتر هم میتوان لحاظ کرد. در حال حاضر سافت استارترهای موجود در بازار به دو دسته آنالوگ و دیجیتال تقسیمبندی میشوند.
جهت مشاهده محصولات اشنایدر کلیک کنید
مهمترین تفاوت درایو و سافت استارتر
همانطور که پیشتر هم اشاره شد؛ درایو و سافت استارتر به لحاظ عملکردی دارای تشابهات زیادی هستند ولی تفاوتهای ساختاری و نحوه عملکردی زیادی نیز با هم دارند که بسته به نوع کاربری یا نوع پروژه مورد استفاده متفاوت است. از عمدهترین موارد تفاوت درایو و سافت استارتر میتوان به پارامترهای ذیل اشاره کرد:
تفاوت در نحوه راه اندازی
هر دوی این تجهیزات اگرچه در راه اندازی نرم مورد استفاده قرار میگیرند؛ اما لازم به ذکر است که در درایوهای پیشرفتهتر در ضمن راه اندازی نرم موتورها؛ این راه اندازی توابع متفاوتی هم دارد. تصور ما از راه اندازی درایوها راه اندازی تابع شیب است؛ اما لازم به ذکر است که درایوها میتوانند با توابع مربعی نیز راه اندازی نرم خود را انجام دهند.
تفاوت در ابعاد
از نظر تفاوت ابعادی لازم است به این نکته مهم توجه داشت که سابق بر این سافت استارترها به دلیل داشتن ملزومات و امکانات عملکردی کمتر؛ دارای ابعاد کوچکتری هم بودند. ولی در بازارهای کنونی درایوهای تولیدی برندهای مختلف؛ بر اساس رشد فناوری، نوع کاربری و ملاحظات تکنیکی دیگر؛ دارای اندازه مشابه با سافت استار ترها هستند و حتی گاهی در ابعاد کوچکتری نیز تولید میشوند. سایز و ابعاد متفاوت تجهیزات نامبرده؛ در واقع یکی از فاکتورهای ظاهری قابل مشاهده در تفاوت درایو و سافت استارتر است.
تفاوت در قیمت
همانطور که پیشتر هم اشاره شد؛ به عنوان یک نکته کلیدی در تفاوت درایو و سافت استارتر میتوان به قیمت و هزینه تهیه این دو دسته از تجهیزات توجه کرد. قیمت درایوها به دلیل قابلیتهای کارکردی بیشتر نسبت به سافت استارترها؛ قطعا بالاتر است.
تفاوت در امکان راه اندازی چندین موتور
تفاوت درایو و سافت استارتر در امکان راه اندازی؛ یک تفاوت عمده در نحوه عملکرد هر دوی این تجهیزات است. اصولا یک سافت استارتر میتواند توانایی راه اندازی ۱۰ موتور یا حتی بیشتر را داشته باشد. درایوها هم میتوانند به همین شیوه؛ قابلیت راه اندازی ۶-۴ موتور را داشته باشند. هر چند توصیه تاکیدی در این خصوص بر این است که به دلیل ایجاد کنترل کاملتر درایو بر موتور؛ همواره از یک درایو برای راه اندازی اختصاصی یک موتور استفاده شود.
تفاوت در نوع کنترل خروجی یا مدهای کنترلی
سافت استارتر از طریق اعمال کنترل بر ولتاژ؛ راه اندازی نرم را انجام میدهد. ولی درایو دارای مدلهای کنترلی متعددی است؛ به گونهایکه درایو با کنترل ولتاژ و فرکانس خروجی قادر است راه اندازی نرم موتور را تا رسیدن به دور نامی انجام دهد.
تفاوت در روشهای متعدد و گوناگون توقف
روش توقف به عنوان یک تمایز عمده در تفاوت درایو و سافت استارتر مطرح است؛ به گونهایکه سافت استارتر در روش توقفسازی خود از اعمال ولتاژ یا روش رهاسازی شفت استفاده میکند. ولی درایوها از روشهای متعددی برای توقف الکتروموتورها مانند تزریق جریان مستقیم، قفلسازی شفت، توقف آرام، ترمز دینامیکی و غیره بهره میگیرند که استفاده از هر شیوه بستگی به نوع پروژه مورد مصرف و تناسب کاری دارد.
تفاوت در امکان کنترل از راه دور
این قابلیت از ابتدا در درایوهای کنترل از راه دور موجود بود؛ ولی در مورد سافت استارترها به مرور این قابلیت اضافه شد.
تفاوت در سرعت
سافت استارترها قادر هستند الکتروموتورها را حداکثر تا محدوده سرعت نامی راه اندازی کنند؛ ولی بر خلاف آنها درایوها با استفاده از عامل فرکانس میتوانند الکتروموتورها را تا ۴ برابر سرعت نامی هم راه اندازی کنند. لازم به ذکر است که راه اندازی و استفاده از موتور در فرکانسی بالاتر از سرعت نامی؛ به صورت دائمی در نهایت سبب گرم شدن موتور و از کار افتادگی پیش از موعد آن خواهد شد. تفاوت در سرعت به عنوان فاکتور قابل توجهی؛ در تفاوت درایو و سافت استارتر مطرح است.
تفاوت در توابع حفاظتی
هر کدام از این تجهیزات دارای توابع حفاظتی منحصر به فرد خود هستند تا در صورت وقوع هر نوع خطایی در عملکرد سیستم؛ قادر باشند به موقع فرمان قطع عملیات را صادر و علت خطا را به اپراتور اعلام نمایند. بر اساس توضیحاتی که پیشتر ارائه شد؛ واضح است که درایوها دارای قابلیت بیشتری در این خصوص هستند که این قابلیت به مجهز بودن درایوها به سیستم هوشمند مبتنی بر میکرو الکتریکها در آنها وابسته است و این مورد یکی از فاکتورهای مهم در تفاوت درایو و سافت استارتر است. از اینرو توابع حفاظتی آنها نیز نسبت به سافت استارترها به دلیل داشتن سیستم کنترل حلقه بسته؛ بسیار بیشتر و پیشرفتهتر است.
درایوها یا اینورترها قادر هستند در مواجه با هر کدام از موارد ذیل؛ فرمان خطا و قطع کارکرد را صادر نمایند:
۱- فقدان فازهای ورودی یا فازهای خروجی
۲- گرمایش بیش از حد
۳- اعوجاج هارمونیکی
۴- ارت
۵- گرم شدن موتور
۶- بروز اشکالات و نواقص در قطعات و اجزای داخلی خود
۷- اضافه بار
۸- و غیره
تفاوت در امکان کنترل حلقه بسته
در سافت استارترها سیستم کنترلی خاصی تعریف نشده است و در نهایت یک سافت استارتر فقط قادر است به وظیفه اصلی خود که همان راه اندازی نرم الکتروموتور است خوب عمل کند. ولی درایوها به خصوص درایوهای پیشرفتهتر؛ مجهز به امکان راه اندازی سیستم کنترلی حلقه بسته تحت کنترل PID هستند.
کلام پایانی
در این مقاله سعی کردیم تعدادی از بارزترین موارد تفاوت درایو و سافت استارتر را بررسی کنیم؛ هرچند که فهرست تفاوتهای این تجهیزات بسیار بیشتر از موارد ذکر شده در فوق است. انتخاب استفاده از درایو یا سافت استارتر کاملا به نوع پروژه مورد نظر بستگی دارد. لازم به ذکر است در پروژههایی که فقط راه اندازی نرم تا دور نامی مطرح است و صحبت از کنترل داخلی مطرح نیست؛ استفاده از سافت استارتر حرف اول را میزند. در مقابل در پروژههایی که نیاز به کنترلهای داخلی متعددی است انتخاب درایو گزینه مطلوبتری است.
نوشته شده در تاریخ 1401/05/14