تست کنتاکتور چیست؟
تست کنتاکتور : کنتاکتور به طور کلی بخشی از دستگاه ها و تجهیزاتی است که خاصیت الکترومغناطیسی آن منجر به اتصال تعداد زیادی کنتاکت به یکدیگر یا جداسازی آنها از یکدیگر می شود. در تعریف کلی تر از کنتاکتور می توان به این نکته اشاره کرد که کنتاکتور در گروه کلیدهای الکترومغناطیسی قرار می گیرد و با استفاده از جریان الکتریکی کوچک، جریان الکتریکی یا الکتریکی بزرگ را قطع یا وصل می کند.
این مشخصه کنتاکتورها اساسا باعث قطع و وصل یا تغییر در اتصال مدارها می شود. کنتاکتور یا مدار شکن از سه کنتاکت اصلی در مدار تشکیل شده است. کنتاکتور یک رله یا کلید کنترل شده الکترونیکی است و معمولاً توسط مدار کنترل آزمایش می شود. کنتاکتورها عموماً در مکان ها و دستگاه های مختلفی مانند کنترل موتورهای الکتریکی، وسایل و تجهیزات روشنایی، وسایل گرمایشی و حرارتی، بانک های خازنی، دستگاه های تبخیر حرارتی و همچنین سایر بارهای الکتریکی و غیره استفاده می شوند.
کنتاکتورها عموماً توسط مداری کنترل میشوند که سطح توان کمتری نسبت به مداری که باید سوئیچ شود دارد. کنتاکتورها انواع مختلفی با مشخصات و نیروهای متفاوت دارند. کنتاکتور، بر خلاف کلید برق، برای قطع جریان اتصال کوتاه استفاده نمی شود و کنتاکتورها بیشتر در اندازه های مختلف موجود هستند.
⭐️ جهت مشاهده محصولات کلید اتوماتیک اشنایدر، روی دکمه کلیک کنید. ⬅️ ⬅️ ⬅️ ⬅️ ⬅️ ⬅️
کنتاکتور اشنایدر
کنتاکتورهای اشنایدر نیز نوعی از کنتاکتورهای خوب بازار هستند و بیشتر از دو هسته E شکل که یکی از آن بهصورت متحرک و دیگری بهصورت ثابت است، تشکیل میشوند.
در کنتاکتورهای اشنایدر بخشی که دارای هستۀ ثابت بوده، در اصل از یک سیمپیچ تشکیل شده و با عبور دادن جریان الکتریکی از آن، انرژیای به وجود میآید که هستهی متحرک را به سمت هستۀ ثابت سوق میدهد. در کنتاکتور اشنایدر هنگامیکه هستهی متحرک به حرکت در آمده، در کل سبب شده تا تعدادی از کنتاکتها باز یا بسته شوند.
کنتاکتورهای اشنایدر نیز بهصورت مستقیم با وسایل یا دستگاههایی که جریان الکتریکی زیادی دارند، اتصال برقرار خواهند کرد؛ بهعبارتدیگر کنتاکتور اشنایدر بهصورت کلی از یک مغناطیس الکترونیکی تشکیل شده و یک قسمت یا بخش آن به شکل متحرک بوده و همین بخش متحرک بهوسیلهی فنری از بخش ثابت نگه داشته میشود. در این بخش از کنتاکتور اشنایدر یک سری کنتاکت جانبی عایق شده است که کنتاکتور اصلی به آن وصل شده و حرکت خواهد کرد.
کلیدهای اتوماتیک اشنایدر سری D جزء محبوبترین و پرطرفدارترین نوعهای کنتاکتور اشنایدر در دنیا بوده و این نوع کنتاکتورها دارای کاربرد بسیار زیادی هستند. از کنتاکتورهای اشنایدر در کل در مصارفی مثل استفاده در دستگاههای الکتروموتور، بانکهای خازنی، انواع مختلف مدارهای نور و روشنایی و دیگر وسایل و دستگاههای الکترونیکی استفاده میشود. کنتاکتور اشنایدر همچنین از لحاظ ایمنی و امنیت نیز دارای بالاترین ضریب امنیت در مقایسه با دیگر کنتاکتورها است.
کنتاکتورهای اشنایدر اکثراً در تابلو برقهای صنعتی برای قطع کردن یا وصل کردن مدار اصلی نیز کاربرد دارند؛ کلیدهای اتوماتیک اشنایدر جزء بهترین، باکیفیتترین و پرمصرفترین انواع کنتاکتورها در کشور بوده و شامل تنوعهای بسیاری در میزان ولتاژ بوبین و توان آمپر عبوری نیز هستند.
تست سالم بودن کنتاکتور
بهصورت کلی تست کنتاکتورها از چند مرحله تشکیل شده و در بخش زیر به توضیح مختصر آن پرداخته میشود:
🔶 گام اول: در ابتدا برای ارزیابی یا تست کنتاکتور باید تمام نیروی موجود در کنتاکتور بهطرف قسمت ورودی کنتاکتور سوق داده شود؛ در این مرحله با استفاده از پیچگوشتی باید سیمهای موجود از پیچها خارج شود و سیمها را در صورت لازم بودن میتوان با استفاده از قلم یا نوار مخصوص مشخص کرد.
🔶 گام دوم: سیمهای موجود را از قسمت پایانی کنتاکتور یا قسمت T شل نموده و سیمها از روی پیچها برداشته میشود.
🔶 گام سوم: باچرخیدن کلید کنترل سیمپیچ کنتاکتور به جایگاه روشن حرکت داده خواهد شد و حتماً باید صدای تکاندهندهای از سمت کنتاکتور به گوش برسد. تعدادی از کنتاکتورها نیز دارای نوعی فعالکننده دستی و یا کمک دهندهی بصری هستند که در موقع انرژی دادن به کویل جابهجا میشود.
🔶 گام چهارم: در این مرحله، دستگاه اهممتر ولت را روشن کرده و وضعیت اهم در سوئیچ تغییر داده میشود. گیرههای قرمز در داخل کنتاکتور به روی (اهم) و گیرههای سیاه در کنتاکتور به روی (معمولی یا ساده) قرار داده میشود؛ دو لبه نیز با هم لمس شده تا دستگاه اهممتر عدد صفر را نشان دهد.
🔶 گام پنجم: در این گام باید گیرههای قرمز را به سمت ورودی اول و گیرههای سیاه را به سمت خروجی اول تغییر داد؛ این روش تست باید در هر مجموعه از ورودیها و خروجیهای کنتاکتور انجام داده شود.
🔶 گام ششم: در این مرحله تمام مشخصات در روی اهممتر مشخص شده است.
تست کنتاکتور سه فاز
برای آزمایش و تست کنتاکتور سه فاز بهصورت کلی باید دستگاه مولتی متر در حالت تست (بوق) قرار داده شده و اتصال میان ترمینالها نیز بررسی و ارزیابی شود. در هنگامیکه جریان برق قطع شده باشد، اصلاً نباید هیچکدام از ترمینالها در کنتاکتور سه فاز را به یکدیگر وصل کرد. در موقعی که جریان برق وصل شده باشد نیز میتوان ترمینالهای ورودی را به ترمینالهای خروجی وصل نمود؛ اگر هر دو ترمینال به شیوهی مناسب و درست انجام شده باشد، به معنای سالم بودن کنتاکتور سه فاز خواهد بود.
⚡⚡برای خرید اینورتر اشنایدر با کیفیت روی آن کلیک کنید.⚡⚡
تست کنتاکتور تک فاز
ارزیابی و تست کنتاکتور تک فاز بهصورت کلی به شرح زیر است:
1- در ابتدا باید توان الکترونیکی از بخش ورودی کنتاکتور (L) قطع شود.
2- بهوسیله پیچگوشتی سیمها را خارج کرده و با نوارهای شفاف علامتگذاری میشود.
3- کلید کنترل در کنتاکتور بهطرف وضعیت روشن چرخانده شده و انرژی لازم به سیم پیچ کنتاکتور داده خواهد شد؛ در این مرحله باید حتماً صدای کلیک یا تق به گوش برسد.
4- در آخر دستگاه اهم متر یا مولتی متر را در حالت آزمایش و تست قرار میگیرد.
بررسی تست قطعات کنتاکتور
پیش از بررسی تست قطعات کنتاکتور باید به قطعات موجود در کنتاکتور اشاره شود. بهصورت کلی انواع مختلفی از قطعات و وسایل جانبی در کنتاکتور بهکار رفته و این قطعات بهصورت عمده به شرح زیر است:
🔴 کنتاکت، آهنرباهای مغناطیسی، قابها یا محفظهی محافظی، انواع سیمها و کابلها، فنهای مخصوص و…
🔴 کنتاکت جزء قطعات بسیار مهم کنتاکتور بوده و خرابی یا مشکل در کنتاکت میتواند سبب خرابی یا آسیب رساندن به کنتاکتور شود.
🔴 کنتاکت همچنین شامل کنتاکتهای جانبی، فنرهای مخصوص، کنتاکتهای قدرت است.
🔴 کویل یا آهنربای مغناطیسی نیز از دیگر وسایل مهم کنتاکتور بوده و برای تست و ارزیابی قدرت و نیروی محرکه کویل باید در ابتدا به استانداردهای کلی آن توجه شود.
🔴 در گام بعد باید با استفاده از آهنربای مخصوص میزان قدرت آهنربای مغناطیسی را آزمایش نمود.
علت خرابی کنتاکتورها
کنتاکتورها از مهمترین تجهیزات برق صنعتی هستند، که نقش مهمی در سیستمهای برق ایفا میکنند. این محصول در ولتاژها و جریانهای متفاوتی تولید ، و به بازار عرضه می شوند. در اصل کنتاکتورها دستگاههای کلید زنی هستند که برای روشن و خاموش کردن مدار الکتریکی به کار گرفته میشود.
کنتاکتورها در دستگاههایی که ظرفیت تحمل جریان زیادی دارند، به کار گرفته میشوند. ساختار کنتاکتورها باعث شدهاست که این دستگاه به آسانی قابل نصب باشد. علت خرابی کنتاکتورها بسیاری زیاد است ، که در اینجا به بررسی آنها میپردازیم.
اتصال کوتاه شدن کنتاکتور
یکی از رایجترین علت خرابی کنتاکتور، اتصال کوتاه شدن کنتاکتور است. اتصال کوتاه شدن کنتاکتور ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. بطور مثال در صورتیکه دستگاه در شرایط رطوبت دار ، گرد و غبار، قرار گیرد دچار مشکل میشود. در مواقعی که جرقهگیر آسیب میبیند، اتصال کوتاه در کنتاکتور بوجود میآید. علاوه موارد مذکور، چنانچه دستگاه در جهت مثبت و معکوس نادرست عمل کند؛ قفل شدن اتصالات آن میتواند باعث این مشکل شود.
روشهای تعمیر اتصال شدن کنتاکتور
برای تعمیر اتصال شدن کنتاکتور به روشهای گوناگونی وجود دارد. روش های زیر به شما در رفع این مشکل کمک می کنند:
- ابتدا باید محیط کار را تمیز کنید.
- دستگاه جرقهگیر را تنظیم کنید.
- بعد باید اتصال کوتاه بار را رفع کنید.
- مدار قفلشونده را تنظیم کنید و تغییری در روند عملیات ایجاد کنید.
جوش خوردگی کنتاکتور به علت شوک الکتریکی
جوش خوردن کنتاکتور به علت شوک الکتریکی، یکیدیگر از مهمترین علت خرابی کنتاکتور است. این مورد میتواند به دلایل مختلف رخ دهد. برای مثال در بیشتر وقتها یک جسم خارجی و یک تکه فلز روی سطح دستگاه قرار میگیرد و سبب جوش خورد آن به علت شوک الکتریکی میشود. از دیگر علتهای خرابی کنتاکتورها، اعمال اضافه بار به این محصول است. اتصال ضعیف سیمهای کنتاکتور، یکی دیگر از علتهای خرابی محصول است. اتصال ضعیف سیمها سبب قطع شدن دستگاه و بصورت ناگهانی آزاد شود.
روشهای برطرف کردن جوش خوردن کنتاکتور به علت شوک الکتریکی
برای تعمیر این دستگاه به مراحل مختلفی نیاز دارید. از جمله مهمترین این مراحل به شرح زیر است:
- در ابتدا برق را قطع کرده و کنتاکتورهای جوش خورده را با استفاده از یک ابزار نظیر پیچ گوشتی از هم جدا کنید، در ادامه سطح کنتاکتورها را بازبینی کنید و اتصال کوتاه را عیبیابی کنید.
- اقدام بعدی باید کنتاکتور را با کنتاکتوری که ظرفیت و کیفیت بالایی دارد عوض کنید.
- سپس با یک سوهان فولادی سطح کنتاکتور را صیقل بدهید و اجسام خارجی را بیرون بیاورید.
- در اقدام بعدی به تنظیم فشار فنر بپردازید.
در آخر به بررسی کنتاکتورهای معیوب حلقه کنترل بپردازید و حلقه را دوباره وصل کنید ، باید توجه داشت که قطع و وصل به درستی انجام بگیرد.
هسته آهنی کنتاکتور نمیتواند بالا بپرد
دلایل مختلفی وجود دارد که سبب بالا نپریدن هسته آهنی کنتاکتور میشود برای مثال کم بودن منبع تغذیه میتواند یکی از دلایل احتمالی این مشکل باشد، در صورت خراب یا سوخته شدن سیم پیچ دستگاه این مشکل میتواند به وجود بیاید.
در بسیاری از مواقع به وسیله فنر کنتاکتور فشار بسیار قوی وارد میشود و در روند دستگاه مشکل به وجود میآید. و احتمال دارد آهنربا کنتاکتور مقدار کمی از اعتبار خود را از دست بدهد در یک کنتاکتور متحرک گیر کند. به علاوه ممکن است در حلقه کنترل کنتاکتور مشکل به وجود آمده باشد و برق دستگاه وصل نشود.
روش برطرف کردن بالا نپریدن هسته آهنی کنتاکتور
اگر با مشکل بالا پریدن هسته آهنی کنتاکتور روبرو شدید نگران نباشید. برای برطرف کردن این مشکل با به کارگیری مراحل پیشنهاد شده ، در ادامه میتوانید مشکل را حل کنید.
مراحل تعمیر مشکل شرح زیر میباشند:
- اگر اختلاف میان ولتاژ اندازه گیری شده و ولتاژ نامی سیم پیچ بسیار زیاد باشد، حتماً باید منبع تغذیه بررسی شود و ولتاژ دستگاه روی میزان عادی تنظیم کنید.
- سپس حلقه کنتاکتور را درست میکنید و آن را به سیم صحیح دستگاه وصل کنید و در بعضی مواقع امکان دارد لازم به تعویض قطعات الکتریکی معیوب باشد.
- از مراحل دیگر، اندازهگیری مقاومت سیم پیچ با استفاده از یک مولتیمتر است. اگر جریان بسیار بالا باشد ، سیم پیچ دچار آسیب شده و باید آن را تعویض کنید.
- برطرف کردن عیوب مکانیکی دستگاه اهمیت بسیاری دارد. برای این قسمت ابتدا باید قسمت های زنگ زده را جدا کنید و کمی روغن روانکاری قسمتهای متحرک دستگاه بزنید این کار سبب روان تر کار کردن دستگاه میشود. همچنین اگر لازم به تعویض قطعات الکتریکی باشد باید آنها را عوض کنید.
- لازم به ذکر است حتماً فشار فنر کنتاکتور را بر اساس الزامات فنی تنظیم کنید.
سیم پیچ کنتاکتور بیش از حد داغ می کند یا می سوزد
همان طور که توضیح دادیم، علت خرابی کنتاکتورها زیاد و مختلف است. یکی از مهمترین آنها داغ شدن بیش از حد و سوختن سیم پیچ کنتاکتور است. سوختن و داغ شدن بیش از حد سیم پیچ کنتاکتور نیز علت های مختلفی دارد. به عنوان مثال، چنانچه ولتاژ دستگاه از حد معمول بیشتر باشد و کنتاکتور به صورت مداوم و بیش از حد به کار گرفته شود، سیم پیچ دستگاه داغ کرده و خواهد سوخت.
همچنین اگر در هسته آهنی این دستگاه یک مشکل مکانیکی وجود داشته باشد، مانع از حرکت هستی آهنی شده و سبب داغ شدن بیش از حد سیم پیچ میشود.
روش رفع داغ شدن سیم پیچ کنتاکتور
داغ شدن سیم پیچ کنتاکتور مشکل جدی بوده و در صورت بیتوجهی به آن دستگاه دچار مشکل خواهد شد. برای رفع این مشکل مراحل زیر را انجام دهید:
- ابتدا بررسی کنید که آیا ولتاژ کاری روی کنتاکتور با ولتاژ نامی سیم پیچ مطابقت دارد یا نه.
- برای پیشگیری از داغ شدن بیش از حد سیم پیچ کنتاکتور باید دمای محیط را برای دستگاه تنظیم کنید.
- اگر سیم پیچ سوخته باشد باید آن را تعویض کنید.
هسته آهنی کنتاکتور خیلی کند رها می شود یا نمی تواند رها شود
از دیگر علت خرابی کنتاکتور، خیلی کند رها شدن هسته آهنی کنتاکتور است. کند رها شدن هسته آهنی نیز دلایل مختلفی دارد، یکی از این دلایل آلودگیهای روغنی روی سطح هسته آهنی از این آلودگیها باعث میشود که هستی به آرامی آزاد شود همچنین میتوان از علتهای این مشکل به آسیب دیدگی فنر ارتجاعی اشاره کرد.
روشهای رفع رها نشدن هسته آهنی کنتاکتور
برای رفع مشکل مراحل زیر را انجام دهید:
- در ابتدا کنتاکتور را باید باز تو جدا سازی کنید.
- سپس سطح آن را تمیز کنید و آلودگی روغنی را پاک کنید.
- در گام بعدی فنر ارتجاعی را تعویض کنید.
- کنتاکتورهای متحرک و ثابت و جدا کنید و سطح تماس آن را با سوهان تمیز کنید.
تست سالم بودن کنتاکتور
کنتاکتورها بهصورت کلی وسایل و تجهیز آلاتی هستند که اگر قسمتی از اجزای آن دچار مشکل، صدمه یا نقض شود، در آینده انواع مشکلات و آسیبها به وجود میآید. کنتاکتور در اصل میتواند بخشهای زیادی از جریانهای برقی را پوشش دهد و در هر یک از آمپراژها ممکن است که جریان تا صد آمپر و یا صد ولت استفاده شود.
یک کنتاکتور بهصورت کلی دارای سه قسمت مهم بوده و در بخش زیر به آن اشاره شده است:
💠 کنتاکت
💠 محفظه یا قابهای مخصوص نگهدارنده
💠 کویل یا آهنربای مغناطیسی
در ابتدا برای تست و آزمایش سالم بودن کنتاکتور باید به اجزای کلی کنتاکتور توجه ویژه شود و همچنین برای تست سالم بودن کنتاکتور نیز به یک سری از وسایل و تجهیزات کمکی نیاز است که در قسمت زیر به تجهیزات کمکی اشاره شده است:
1- دستگاه منبع تغذیه برای تأمین ولتاژ موردنیاز کنتاکتور
2- دستگاه مولتیمتر از نوع دیجیتالی
3- مقدار زیادی سیم مخصوص
کنتاکتور دستگاه بسیار کاربردی در برق قدرت است، این دستگاه نیز مانند خیلی از دستگاههای الکترونیکی دیگر ممکن است با مشکل روبرو شود. از اینرو بررسی علت خرابی کنتاکتور و بهکارگیری روشهای برطرف کردن آن بسیار مهم است.
ممنون از اینکه ما را تا پایان این مقاله همراهی نمودید. برق لئو با آغوشی باز پذیرای نظرات و سؤالات شماست؛ برای ما کامنت بگذارید یا با شمارههای درج شده در وبسایت با ما تماس بگیرید.
بروزرسانی در تاریخ 17 اردیبهشت 1402